Voedingsschema voor een baby van 4 maanden

9 januari 2022

Wat is het ideale voedingsschema voor een baby van 4 maanden oud? Daar vertelt kindervoedingscoach Dr. Femke je in deze blog alles over! We beginnen met hoeveel melkvoedingen je kleintje nodig heeft. Daarna gaan we in op de oefenhapjes: hoe bepaal je of je baby daar klaar voor is en wat geef je als eerste hapje? Tot slot kan je lezen welke andere voedingsstoffen ook belangrijk zijn voor je kindje.

HOEVEEL MELKVOEDINGEN HEEFT JE BABY VAN 4 MAANDEN PER DAG NODIG?

Melk is de allerbelangrijkste voedingsbron voor je baby van 4 maanden oud. Het biedt namelijk de essentiële voedingsstoffen die je kindje nodig heeft voor een gezonde groei en ontwikkeling. Maar hoeveel melkvoedingen heeft je baby dan precies nodig per dag? Dat hangt ervan af of je borst- of flesvoeding geeft.

Geef je borstvoeding?

Dan kan jij je baby op verzoek voeden. Dat betekent dat je borstvoeding geeft op het moment dat je baby hongersignalen laat zien. Gemiddeld genomen is dat om de 3 à 4 uur, afhankelijk van de behoefte van je kleintje. Laat je baby per voeding vooral goed je borst leegdrinken voordat je de andere borst aanbiedt.

Geef je flesvoeding (lees: kunstvoeding)?

Dan kan jij je baby circa 5 flesvoedingen per dag aanbieden, van 150 ml/cc per dag per kg lichaamsgewicht¹. Weegt jouw baby bijvoorbeeld 6,5 kg? Dan drinkt je kleintje dus zo’n 5 voedingen van (6,5 x 150 / 5 =) 195 ml melk per voeding. Gemiddeld genomen is dat een voeding om de 3,5 à 4 uur. De ene baby heeft echter meer melk nodig dan de andere. Bovenstaande richtlijn is dus slechts een gemiddelde. Neem voor persoonlijk advies over de frequentie en hoeveelheid melk altijd contact op met het consultatiebureau.

VASTE VOEDING VOOR EEN BABY VAN 4 MAANDEN

Ouders starten vaak met het geven van de allereerste hapjes als baby’s tussen de 4 en 6 maanden oud zijn. Om te bepalen wat voor jouw kleintje het beste startmoment is, kan je naar drie dingen kijken²:

De ‘ik-ben-er-klaar-voor’ signalen van je kleintje.
Darmrijping.
Eczeem.

In de blog ‘Wanneer beginnen met de eerste hapjes?’ kan je alles over deze drie punten lezen en kan je het beste startmoment voor jouw kindje bepalen.

Is deze maand niet het beste startmoment voor jouw kindje? Dan kan je de volgende alinea overslaan en direct verder lezen bij ‘voorbeeld dagmenu voor een baby van 4 maanden’.

GROENTE- EN FRUITHAPJES VOOR EEN BABY VAN 4 MAANDEN

Is jouw baby klaar voor de eerste hapjes? Dan kan je beginnen met het geven van groente- en/of fruithapjes. Borst- of flesvoeding blijft op dit moment de belangrijkste voedingsbron, het zijn dus puur hapjes om te oefenen.

Maar wat mag een baby van 4 maanden eten? Hoeveel hapjes geef je? En waar begin je mee? Hieronder een kort overzicht met de belangrijkste informatie:

Begin met 1 oefenhapje per dag, om de darmen van je kleintje rustig aan vaste voeding te laten wennen. Gaat dit goed, dan kan je op den duur een tweede oefenmoment aan de dag toevoegen.
Geef 3 à 4 lepeltjes groente of fruit per keer.
Geef 1 ingrediënt per keer! Je kan beginnen met bijvoorbeeld courgette, avocado, banaan, mango en peer. Lees in deze blog wat nog meer geschikte eerste oefenhapjes zijn en met welke voeding je beter nog even kan wachten.
Herhaal hetzelfde ingrediënt een aantal dagen achter elkaar. Daarna ga je over op een andere groente- of fruitsoort en deze smaak herhaal je ook een aantal dagen. Deze aanpak pas je vervolgens toe op andere groente- en fruitsoorten, voordat je aan combinatiesmaken begint.
Zorg ervoor dat de oefenhapjes geen melkvoeding gaan vervangen. Melk blijft voor je 4 maanden oude baby echt de belangrijkste voedingsbron.
Heeft je kindje de losse smaken groente en fruit voldoende geoefend? Dan kan je de allergenen pindakaas en ei aan de hapjes toevoegen. Bouw het eten van pinda en ei heel langzaam op naar 3 tl pindakaas en een ½ ei per week. Als het goed gaat kan je deze hoeveelheden in één keer geven of verdeeld over de week.
Het beste kan je de oefenhapjes in de ochtend of middag direct na een borst- of flesvoeding geven of tussen twee voedingen in. Je kindje is dan ontspannen en wakker, maar heeft geen enorme trek meer. Een goed moment dus om iets nieuws te proeven!
Nog een voordeel van een hapje in de ochtend geven: je kan de uitwerking van het hapje op je kleintje overdag goed zien. Geef je een hapje ’s avonds, dan is de uitwerking in de avond en/of ’s nachts en dus minder goed zichtbaar. Geef je het ’s ochtends, dan kan je eventueel nog langs je eigen huisarts gaan, mocht er iets zijn.
Obstipatie, diarree en darmkrampen wijzen er vaak op dat de darmen van je kleintje het eten nog niet goed kunnen verteren. Het is dan beter om nog even te wachten met vaste voeding en het op een later moment weer te proberen.
Wist je dat je bij Mama Deli een Eerste Hapjes Box kan bestellen met vijf verschillende enkele smaken voor je kleintje? In de box zitten 20 zakjes, maar elk zakje is goed voor 2-3 oefenmomenten. Je bestelt deze kraakverse box hier: babyvoeding kopen.

VOORBEELD DAGMENU VOOR EEN BABY VAN 4 MAANDEN

Omdat ieder kindje op een ander moment met oefenhapjes start, is onderstaand eetschema voor een baby van 4 maanden zowel afgestemd op kindjes die met de eerste hapjes beginnen, als op kindjes die hier nog even mee wachten.

Ontbijt (07.00 uur): borst- of flesvoeding + 10 mcg vitamine D3 (bij borstvoeding).
Tussendoor (08.00 à 09.00 uur): 3 à 4 lepeltjes groente of fruit, bijvoorbeeld uit de Mama Deli Eerste Hapjes Box. Let op: deze stap kan je overslaan als je kindje later met vaste voeding begint.
Lunch (11.00 uur): borst- of flesvoeding.
Tussendoor (14.00 uur): borst- of flesvoeding.
Warme maaltijd (17.30 uur): borst- of flesvoeding.
Voor het slapen gaan (19.30 uur): borst- of flesvoeding.

SUPPLEMENTEN VOOR EEN BABY VAN 4 MAANDEN

Vitamine D3 en omega-3 en -6 zijn ook belangrijke voedingsstoffen voor je kindje. Wil je weten waarom? Lees dan snel verder.

Vitamine D3

Vitamine D3 is onder andere belangrijk voor een goede botgezondheid, immuunsysteem en celgroei^3,4. Omdat vitamine D3 vooral wordt aangemaakt door blootstelling aan direct zonlicht en dit voor baby’s wordt afgeraden, wordt suppletie van vitamine D3 geadviseerd. Suppletie betekent dat je de vitamine toevoegt aan het voedingspatroon van je kindje.

Als je kindje flesvoeding krijgt, dan zit daar de benodigde 10 mcg vitamine D3 vaak al in (check hiervoor het etiket). In borstvoeding zit ook vitamine D3, maar de zorg bestaat dat kinderen te weinig binnenkrijgen als de vitamine D status van de moeder laag is. Daarom is het advies om bij borstvoeding 10 mcg vitamine D3 te suppleren (zoals in het voedingsschema hierboven staat aangegeven)^{5, 6}. Omdat vitamine D3 een vetoplosbare vitamine is (oftewel er is vet nodig om de vitamine goed in het lichaam op te nemen), kan je de vitamine het beste (in één keer) direct na de voeding geven.

Omega-3 en omega-6

Ook omega-3 (alfolinoleenzuur) en omega-6 (linolzuur) zijn belangrijke voedingsstoffen voor je baby. Ze worden ook wel ‘essentiële vetzuren’ genoemd, omdat het lichaam deze vetzuren niet zelf kan aanmaken. Het is dus ‘essentieel’ om deze te eten (ook voor volwassenen). Waarom zijn omega-3 en omega-6 belangrijke voedingsstoffen voor je baby?

Essentiele vetzuren zijn nodig voor een normale groei en ontwikkeling van kinderen^{4, 7, 8, 9, 10}.
DHA (= omega-3) helpt om normaal te kunnen zien en het draagt bij tot de instandhouding van de normale hersenfunctie⁴.

Als je kindje flesvoeding krijgt, dan zijn daar meestal de vetzuren DHA (= docosahexaeenzuur) en AA (= arachidonzuur)aan toegevoegd¹⁰. Check hiervoor het etiket. Borstvoeding bevat daarentegen van nature verschillende omega-3 en omega-6 vetzuren¹⁰. De hoeveelheid kan fluctueren afhankelijk van de voeding van de moeder. Vul daarom als mama je voorraden altijd goed aan! Bijvoorbeeld door 2 à 3 keer per week vette (wilde) vis te eten (= omega-3). Lukt dat niet, gebruik dan suppletie in de vorm van visolie of (vegan) algenolie. Volg hiervoor de aanbevolen hoeveelheid op de verpakking. Omega-6 krijgen we vaak meer dan genoeg binnen, dus dit hoef je niet apart in te nemen.

REFERENTIES:

¹ Centrum voor Jeugd en Gezin (2021). Flesvoeding voor je kind van 0 tot 1 jaar.

² Gottenbos, N. 2018. De Poepdokter junior. Voor een gezonde bips. Splint Media B.V.

³Dharmarajan, T.S. (2021). Vitamin D. Geriatric Gastoenterology, 1-29.

⁴ Keuringsraad, KOAG/KAG. (z.d.). Database claimsverordening. Geraadpleegd op 27 oktober 2022, van https://www.keuringsraad.nl/gezondheidsproducten/claimsdatabase.

⁵Tan, M. L., Abrams, S. A., & Osborn, D. A. (2020). Vitamin D supplementation for term breastfed infants to prevent vitamin D deficiency and improve bone health. The Cochrane database of systematic reviews, 12(12), CD013046.

⁶ Gezondheidsraad (2012). Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D. Gezondheidsraad, Den Haag.

⁷ Innis, S.M. (2008). Dietary omega 3 fatty acids and the developing brain. Brain research, 1237, 35-43.

⁸Miles, E.A., Childs, C.E. & Calder, P.C. (2021). Long-chain polyunsaturated fatty acids (LCPUFAs) and the developing immune system: a narrative review. Nutrients, 13(1), 247.

⁹ Plourde, M. & Cunnane, S.C. (2007). Extremely limited synthesis of long chain polyunsaturates in adults: implications for their dietary essentiality and use as supplements. Applied Physiology, Nutrition and Metabolism, 32(4), 619-634.

¹⁰ Koletzko, B., Lien, E., Agostoni, C., Böhles, H., Campoy, C., Cetin, I., et al. (2008). The roles of long-chain polyunsaturated fatty acids in pregnancy, lactation and infancy: review of current knowledge and consensus recommendations. Journal of perinatal medicine, 36, 5-14.