Je kindje was altijd een goede eter, maar van de een op de andere dag vindt hij ineens niets meer lekker. Het “bah”, “vies” en “lust ik niet” begint al wanneer jij het eten op tafel zet. En proeven lijkt al helemaal verleden tijd! Hoe kan het toch dat het eetgedrag van je kleintje zo ineens omslaat? In deze blog geeft orthopedagoog Loes Waanders antwoord op deze vraag én deelt ze tips hoe je hier als ouder het beste mee om kunt gaan.
De eetontwikkeling
Als we kijken naar de ontwikkeling van jonge kinderen, dan zie je dat er een aantal kritische momenten zijn in de eetontwikkeling waarop het eetgedrag van kinderen verandert. Dat begint al bij de overgang van borst- of flesvoeding naar vast voedsel. Baby’s moeten niet alleen wennen aan nieuwe smaken en het doorslikken, maar ook aan de nieuwe texturen in de mond. Dit kost tijd. Bij deze overgang is het dan ook belangrijk om het eten stapsgewijs aan te bieden. Dus starten met oefenhapjes en pas daarna door naar grovere hapjes, voordat het kind daadwerkelijk mee gaat eten met de pot. Door de (eerste) hapjes zonder druk aan te bieden en mee te veren met het ritme van je kind, draag je al bij aan de eerste positieve associatie met eten.
“Lust-ik-niet” fase
Zo rond de 1,5 jaar (kan ook wat eerder of later), zie je opnieuw een verandering in het eetgedrag van kinderen. De zogenaamde “lust-ik-niet” fase, waarin een deel van de kinderen minder of selectiever gaat eten. Bij veel ouders zorgt dit voor twijfel en onrust. Als ouder wil je immers dat jouw kind voldoende eet. Misschien herken je het wel: je hebt al van alles geprobeerd om jouw kind weer smakelijk te laten eten, maar niets lijkt echt te werken. Wellicht helpt het om te weten dat dit gedrag past bij deze leeftijd. Kortom: “normaal” gedrag dus, maar zeker niet altijd makkelijk.
Hoe ontstaat deze “lust-ik-niet” fase ineens?
Oorzaak 1 - Het hoort erbij
Een van de oorzaken is de ontwikkelingsfase waarin jouw kind nu zit. De autonomie (zelf willen doen en bepalen) staat op deze leeftijd voorop1. Kinderen leren volop hoe ze hun lichaam en alle functies kunnen besturen. Een onderdeel hiervan is dat ze merken dat ze invloed hebben op welk voedsel ze wel of niet eten. De kunst is dan ook om de focus te verleggen naar de gezelligheid aan tafel en geen druk te leggen op het ‘niet’ of ‘moeizaam’ eten.
Tip van Loes: deze druk kun je deels weghalen door eerder op de dag al de essentiële voedingsstoffen aan te bieden, zodat er minder focus op het avondeten komt te liggen.
Oorzaak 2 - Neofobie
Een tweede oorzaak van het ineens minder goed eten is neofobie. Ik hoor je denken…wat is dit? Neofobie is de weerstand tegen nieuwe voedingsmiddelen. Het wordt gezien als een evolutionair aanpassingsmechanisme, omdat kinderen op deze leeftijd steeds zelfstandiger worden en vaker zelf op ontdekkingstocht gaan. Deze angst voor nieuw voedsel werkt dan als bescherming voor potentieel giftig voedsel2,3. Een handig cadeau dus van moeder natuur, maar ’s avonds aan tafel is het minder fijn.
Tip van Loes: blijf gevarieerd eten aanbieden, ook al weigert jouw kind om het in zijn mond te stoppen. Ook het eten zien of eraan voelen is onderdeel van het wenproces.
Wat doet het met jou als ouder?
Er ligt een druk op ouders als het gaat om kinderen te voorzien van een gezonde voeding. Logisch, want eten is immers de basis van groei en ontwikkeling. Maar het is daarom ook goed om te kijken wat het gedrag van jouw kind bij jou oproept. Misschien ervaar je onrust of onzekerheid, waardoor je (onbewust) extra je best doet om jouw kind te laten eten. En juist die druk werkt vaak averechts, helemaal tijdens deze leeftijdsfase waarin het ‘zelf willen doen en bepalen’ voorop staat.
Tip van Loes: het helpt om te weten dat jonge kinderen beschikken over een zelf regulatiemechanisme. Dat betekent dat ze goed in staat zijn om zelf aan te voelen hoeveel ze nodig hebben. Uiteraard is het altijd goed om bij twijfel de lengte/groei te checken of contact op te nemen met een zorgprofessional mocht je serieuze twijfels hebben.
Ok… en hoe verder?
Een geruststelling voor jou als ouder: vanaf een jaar of 6/7 zie je bij het overgrote deel van de kinderen dat deze uitdagingen rondom het eten zijn afgenomen of zelfs helemaal zijn verdwenen. Zoek je naast de tips in deze blog nog meer fijne tips die je tot die tijd kunt toepassen? Lees dan ook de blog van Dr. Femke met 8 tips voor uitdagende eters.
Referenties
1 Feldman, R.S. (2016) Ontwikkelingspsychologie
2 Wertz, A. E., & Wynn, K. (2014). Thyme to touch: Infants possess strategies that protect them from dangers posed by plants. Cognition, 130
3 Włodarczyk, A., Elsner, C., Schmitterer, A., & Wertz, A. E. (2018). Every rose has its thorn: Infants' responses to pointed shapes in naturalistic contexts. Evolution and Human Behavior
HEB JIJ MAMA DELI AL GEPROBEERD?
