Vanaf wanneer mag je kindje koemelk drinken of andere zuivelproducten eten?

Melk is de basis voor elke baby. Tot ongeveer 12 maanden haalt je kleintje namelijk de belangrijkste voedingsstoffen uit melk. Maar dan hebben we het niet over koemelk; het gaat uitsluitend om moedermelk of kunstmelk. Vanaf wanneer mag je kindje dan wel koemelk drinken of andere zuivelproducten eten? Deze vragen beantwoordt kindervoedingscoach Dr. Femke in deze blog.

Vanaf welke leeftijd mag je kind koemelk?

Vóór de leeftijd van 12 maanden is het absoluut niet goed om moedermelk of kunstmelk te vervangen door koemelk uit de supermarkt. Waarom?

• Koemelk bevat te weinig ijzer dat goed opgenomen kan worden¹. De grote hoeveelheden eiwitten in koemelk verhinderen namelijk de opname van ijzer¹.
• Koemelk bevat niet de juiste eiwitsamenstelling voor baby’s: het bevat namelijk te veel caseïne en te weinig taurine en cystine¹.
• Baby’s die uitsluitend koemelk krijgen, hebben vaker bloedverlies in de ontlasting^2,3.

Kortom, de samenstelling van koemelk is niet geschikt voor je baby. Zodra je baby (bij 12 maanden) een dreumes wordt, mag je wel dierlijke melk aan je kleintje geven. Maar er zijn hierbij een aantal aspecten om rekening mee te houden:

1. Ook na 12 maanden is moedermelk de eerste keuze, minimaal tot de leeftijd van 2 jaar^4,5. Hoofdzakelijk vanwege de voedingsstoffen en antistoffen die het bevat (mits de moeder goed eet). Daarnaast biedt borstvoeding troost en geborgenheid.

2. Geef je geen borstvoeding? Dan bevat de melk die je aan je kleintje geeft idealiter dezelfde eigenschappen als moedermelk:
• Weinig eiwitten
• Veel vetten
• IJzer met een hoge biologische beschikbaarheid (=opname mogelijkheid)
• DHA
  
  

Samenstelling van verschillende melksoorten

Bij elke melksoort zijn de verhoudingen anders, daarom bevat iedere melk die anders is dan moedermelk andere voor- en nadelen.

(Half)volle koemelk bevat:

- Veel eiwitten
+ Veel vetten
- Weinig ijzer
- Weinig DHA

Volledige zuigelingenvoeding bevat:

+ Weinig eiwitten
+ Veel vetten
+/- Een variabele tot lage hoeveelheid ijzer
+ Hoge hoeveelheid DHA

Je kan dus vanaf 12 maanden koemelk aan je dreumes geven, alleen doordat koemelk veel eiwitten en weinig ijzer en DHA bevat, is het wel belangrijk dat je de rest van het voedingspatroon hierop aanpast. Wat dit precies inhoudt, lees je hieronder:

• Geef je kindje 1 x p.w. vette vis of suppleer omega-3 (=DHA);
• Zorg ervoor dat je kindje voldoende ijzerrijke voeding eet zoals spinazie, courgette, snijbiet, andijvie, boerenkool, bietjes, raapstelen, zoete aardappel, broccoli, postelein, asperges, tuinbonen, veldsla en peulvruchten.
• Let erop dat je kindje naast melk niet te veel andere (dierlijke) eiwitten binnenkrijgt. Dit verhoogt namelijk het risico op overgewicht op latere leeftijd⁶. Wat is niet te veel? Je kindje mag 1,14 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag⁷. Dit komt neer op ongeveer 11 of 12 gram per dag. In 100 ml melk zit circa 3,5 gram eiwit (in volledige zuigelingenvoeding is dit 1,3 g per 100 ml). Dat bekent dat je kleintje maximaal 300 ml melk per dag kan drinken, zonder al te veel andere (met name dierlijke) eiwitbronnen te eten zoals ei, kip en vis.

Het hangt dus erg af van het voedingspatroon van je kindje, of koemelk de beste keuze is en hoeveel je precies kan geven.

Mag je baby volle, halfvolle of magere melk drinken?

Twijfel je tussen het geven van volle, halfvolle of magere melk? Dan is het goed om te weten dat het verschil tussen deze melksoorten zit in de hoeveelheid vet. Volle melk bevat circa  3,4 gram vet per 100 ml, halfvolle melk circa 1,4 gram per 100 ml en magere melk circa 0,1 g vet per 100 ml⁸.

Borstvoeding wordt steeds vetter in het tweede jaar⁹. Dit laat zien dat vet een steeds belangrijkere voedingsbron voor dreumesen wordt. Daarom gaat de voorkeur in eerste instantie uit naar het geven van volle melk aan je kleintje. Maar ook hier is het overige voedingspatroon van je kindje belangrijk. Eet je kindje bijvoorbeeld al veel vetten naast melk? Zoals notenpasta, avocado en vette vis? Dan zou je ook voor halfvolle melk kunnen kiezen.

Vanaf wanneer mag je kindje zuivelproducten?

Naast koemelk bestaan er ook andere zuivelproducten zoals (gras)boter, yoghurt, kefir en (gras)kaas. Mag je kleintje deze producten ook pas vanaf 1 jaar eten? Het antwoord: dit hangt van het product af:

• (Grasgevoerde) roomboter kan je kleintje vanaf 6 maanden eten. Dit bestaat namelijk voornamelijk uit vet en een baby-spijsvertering kan vetten heel goed verteren.
• (Half)volle yoghurt kan je vanaf 8 maanden aan je baby geven. Dit is een lekker probiotisch hapje voor je kind (en dus goed voor de darmflora). Geef wel echt alleen pure yoghurt, dus geen ‘kinder yoghurtjes’ waaraan suiker is toegevoegd. Zorg er ook voor dat borstvoeding of kunstvoeding de grootste melkbron blijven.
• Kefir is gefermenteerde melk en daardoor ook een probiotische bron voor je kleintje. Dit kan je vanaf 9 maanden in minimale hoeveelheden (denk aan een lepeltje) geven. Vanaf 12 maanden kan je het als een drankje aanbieden. Bouw dit met hele kleine beetjes op.
• Tot slot bevat (gras)kaas (net als roomkaas) vaak veel zout, daarom raden we dit af om aan je kleintje te geven. Geef je het wel, dan in ieder geval niet voor één jaar.
  
  

Mama Deli babyvoeding

Bij Mama Deli ontzorgen wij jou als ouder graag. Je kan daarom alle benodigde informatie over kindervoeding op onze website vinden én als je wilt, maken we ook het eten van je kleintje klaar! Wij bieden namelijk vriesverse babyvoeding aan, waardoor je in een handomdraai een kraakverse maaltijd voor je kleintje op tafel zet. Ben je benieuwd naar wat Mama Deli zo uniek maakt? Je leest het hier: wat maakt de babyvoeding van Mama Deli nu zo speciaal? Ben je benieuwd naar ons volledige assortiment? Je vindt alle producten hier: babyvoeding kopen.

Referenties

¹ Leung, A.K.C., & Sauve, R.S. (2003). Whole cow’s milk in infancy. Pediatrics & Child Health, 8(7), 419-421.

² Ziegler, E. E., Fomon, S. J., Nelson, S. E., Rebouche, C. J., Edwards, B. B., Rogers, R. R., & Lehman, L. J. (1990). Cow milk feeding in infancy: further observations on blood loss from the gastrointestinal tract. The Journal of pediatrics, 116(1), 11–18.

³ Wilson, J. F., Lahey, M. E., & Heiner, D. C. (1974). Studies on iron metabolism. V. Further observations on cow's milk-induced gastrointestinal bleeding in infants with iron-deficiency anemia. The Journal of pediatrics, 84(3), 335–344.

⁴ Meek, J. Y., Noble, L., & Section on  Breastfeeding (2022). Policy Statement: Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics, 150(1), e2022057988.

⁵ World Health Organization. (09-06-2021). Infant and young child feeding. Geraadpleegd op 17-11-2023, van https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding.

⁶ Hörnell, A., Lagström, H., Lande, B., & Thorsdottir, I. (2013). Protein intake from 0 to 18 years of age and its relation to health: a systematic literature review for the 5th Nordic Nutrition Recommendations. Food & nutrition research, 57, 10.3402/fnr.v57i0.21083.

⁷ Voedingscentrum. (z.d.). Eiwitten. Geraadpleegd op 17-11-2023, van https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/eiwitten.aspx)#:~:text=De%20hoeveelheid%20varieert%20van%201,bij%20kinderen%20van%2017%20jaar.

⁸ Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (z.d.) Het Nederlands voedingsstoffenbestand. Geraadpleegd op 17-11-2023, van https://nevo-online.rivm.nl/.

⁹ Czosnykowska-Łukacka, M., Królak-Olejnik, B., & Orczyk-Pawiłowicz, M. (2018). Breast Milk Macronutrient Components in Prolonged Lactation. Nutrients, 10(12), 1893.